Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI, mayısta 49,3 olarak gerçekleşti ve son bir yılda ilk kez eşik değer 50,0’nin altında kaydedildi. Bununla birlikte endeks, faaliyet koşullarındaki bozulmanın oldukça ılımlı düzeyde olduğuna işaret etti.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI mayıs verilerine göre, takip edilen 10 sektörden yedisinin üretimi mayıs ayında yavaşladı. Üretim açısından en iyi performansı gıda ürünleri sektörü gösterirken, en belirgin düşüş ağaç ve kağıt ürünleri ile makine ve metal ürünlerinde gerçekleşti. Gıda ürünleri, elektronik ve elektrikli ürünler ve ana metal sektörlerinde büyüme kaydedildi. Siparişlerde en keskin yavaşlama makine ve metal ürünlerinde olurken, 10 sektörün sekizinde çalışan sayısı arttı.

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Mayıs 2021 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, nisanda 50,4 olarak ölçülen manşet PMI mayısta 49,3 olarak gerçekleşti ve son bir yılda ilk kez eşik değer 50,0’nin altında kaydedildi. Bununla birlikte, endeks faaliyet koşullarındaki bozulmanın oldukça ılımlı düzeyde olduğuna işaret etti. 

Mayıs ayında Covid-19 kısıtlamaları ve buna bağlı olarak müşteri talebinin yavaşlaması, hem üretim hem de yeni siparişlerde gerilemelere yol açtı. Bu düşüşler nisan ayına göre hızlanmakla birlikte salgının geçen yılki ilk dalgasına göre çok daha sınırlı gerçekleşti. Yeni ihracat siparişleri de hız kaybederek dört aylık büyüme sürecini sona erdirdi. İmalatçılar, ikinci çeyreğin ortası itibarıyla iş gücü sayılarını artırmaya devam etti ancak işe alımlar da Covid-19 kısıtlamalarından olumsuz etkilendi. Böylece istihdam yaratma hızı, 12 aydır süregelen artış trendinin en düşük oranında kaydedildi. Tedarik zinciri aksaklıkları yine anket sonuçlarında öne çıkan başlıklardan biri oldu. Ham madde temininde yaşanan zorluklar, girdi fiyatlarında genel olarak artışa yol açtı. Mayısta belirgin gerçekleşen girdi maliyeti enflasyonu, bir önceki ayla kıyaslandığında da daha yüksek oranda kaydedildi. Türk lirasındaki değer kaybının girdi maliyetlerinde yükselişe yol açan faktörlerden biri olduğu bildirildi. Bu gelişmelerin sonucunda firmalar satış fiyatlarını keskin şekilde yükseltti ve bu artış yılbaşından beri en yüksek oranda gerçekleşti. Satın alma faaliyetleri mayıs ayında ılımlı bir yavaşlama kaydetti ve kısmen ham madde temininde yaşanan zorluklara bağlı olarak girdi stokları da düşüş gösterdi. 

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: “Mayıs ayının önemli bölümünde uygulamada olan Covid-19 kısıtlamaları, beklentilerle uyumlu bir şekilde Türk imalat sektörü üzerinde olumsuz etki yarattı. Firmaların beklentisi, kısıtlamaların salgını kontrol altına alma konusunda arzu edilen etkiyi göstermesi ve tedbirlerin gevşetilmeye başlanmasıyla birlikte büyüme bölgesine güçlü bir dönüşün yaşanabileceği yönünde. Mayısta yaygın bir şekilde devam eden ve enflasyonist baskıların güçlü seyretmesinde rol oynayan tedarik zinciri sorunları ise nispeten daha uzun süre etkili olacak gibi görünüyor.”

Sektörlerin çoğunda üretim yavaşladı

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI mayıs verilerine göre, takip edilen 10 sektörden yedisinin üretimi mayıs ayında yavaşladı. En belirgin düşüş ağaç ve kağıt ürünleri ile makine ve metal ürünleri sektörlerinde gerçekleşti. Gıda ürünleri, elektronik ve elektrikli ürünler ve ana metal sektörlerinde büyüme kaydedildi. Covid-19’un ilk dalgasının başlangıcında olduğu gibi üretim açısından en iyi performans gösteren sektör gıda ürünleri oldu. On sektörden sadece dördünün artış sağlayabildiği ve gıda ürünleri sektörünün büyümede başı çektiği yeni siparişler tarafında da benzer bir görünüm vardı. Siparişlerde en keskin yavaşlama ise makine ve metal ürünlerinde gerçekleşti. İstihdam trendleri genel olarak olumlu seyretmeyi sürdürdü. Takip edilen 10 sektörün sekizinde çalışan sayısı arttı. Bu duruma istisna teşkil eden sektörler ağaç ve kağıt ürünleri ile giyim ve deri ürünleri oldu. İstihdamdaki en güçlü artış ise ana metal sanayi sektöründe kaydedildi.

Tedarikçilerin teslimat sürelerinde genele yaygın artışlar devam ederken en ciddi bozulma ana metaller ile elektronik ve elektrikli ürünler sektörlerinde gerçekleşti. Girdi teminindeki zorluklar enflasyonist baskılara katkı yaparken Türk lirasındaki zayıflık da fiyatlarda yükselişe yol açtı. Sektörlerin çoğunda girdi fiyatları nisana göre daha düşük oranda artış kaydetse de girdi maliyetleri enflasyonu belirgin düzeyde kalmaya devam etti. Maliyet yüklerindeki en hızlı artış ana metaller sektöründe gerçekleşti. Takip edilen sektörler içerisinde en yüksek nihai ürün fiyatları enflasyonu makine ve metal ürünlerinde gerçekleşti. En düşük fiyat artışı ise yeni siparişlerdeki yavaşlamanın fiyatlama gücünü etkilediği giyim ve deri ürünleri sektöründe gerçekleşti. Kısıtlamalara bağlı olarak birikmiş işlerde yaşanan azalma, birçok sektörde firmaların satın alma faaliyetlerini sınırlamasına yol açtı. Öte yandan, girdi alımlarının arttığı üç sektörde dahi, malzeme temininde yaşanan zorluklar girdi stoklarının azalmasına yol açtı. Sektörlerin tamamında nihai ürün stokları düşüş kaydetti.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye PMI İmalat Sanayi Raporu (Mayıs 2021) 

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Raporu (Mayıs 2021)